داروی کتورولاک برای چیست؟ نحوه مصرف، دوز مناسب و عوارض آن

شناخت داروی کتورولاک

کتورولاک دارویی از گروه ضدالتهابی‌های غیراستروئیدی است که برای کاهش درد و التهاب استفاده می‌شود. در این بخش با اصلی‌ترین ویژگی‌های داروی کتورولاک آشنا می‌شوید:

• نام تجاری (Brand Names): کتورکس (Ketorex) – کلازوتکس (Kelatozex)
• نام ژنریک: کتورولاک ترومتامین (Ketorolac Tromethamine)
• دسته‌بندی دارویی (کلاس دارویی): داروی ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAID)
• نحوه مصرف:

• تزریق عضلانی (IM) یا وریدی (IV)
• قرص خوراکی (Oral Tablet)، بلعیدنی
• محلول چشمی (Ophthalmic Solution)، قطره چشم

• مکانیسم اثر: مهار غیر انتخابی آنزیم‌های سیکلواکسیژناز ۱ و ۲ (COX-1 و COX-2)

داروی کتورولاک چیست؟

کتورولاک یک داروی ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAID) بسیار قوی است که در اشکال مختلف برای اهداف متفاوتی استفاده می‌شود:

• آمپول و قرص (فرم سیستمیک): برای مدیریت کوتاه‌مدت دردهای متوسط تا شدید، به ویژه دردهای پس از عمل جراحی، استفاده می‌شود. این فرم‌ها برای دردهای خفیف یا مزمن مناسب نیستند.
• قطره چشمی (فرم چشمی): برای کاهش درد، سوزش و التهاب چشم پس از جراحی چشم (مانند جراحی آب مروارید) و همچنین برای تسکین خارش ناشی از ورم ملتحمه آلرژیک فصلی به کار می‌رود.

کتورولاک با مهار غیر انتخابی آنزیم‌های سیکلواکسیژناز ۱ و ۲ (COX-1 و COX-2) عمل می‌کند. این آنزیم‌ها برای تولید موادی به نام پروستاگلاندین‌ها ضروری هستند. پروستاگلاندین‌ها در بدن باعث ایجاد درد، التهاب و تب می‌شوند. با مهار تولید آن‌ها، کتورولاک به طور مؤثری درد و التهاب را کاهش می‌دهد. این دارو یک مسکن بسیار قوی است اما اثر ضدالتهابی متوسطی دارد.

آیا می‌توان کتورولاک را برای کاهش معده درد از آن استفاده کرد؟

خیر، به هیچ وجه. این یک تصور اشتباه و بسیار خطرناک است. کتورولاک معده درد را درمان نمی‌کند و یکی از عوارض جانبی جدی و شایع آن آسیب به دستگاه گوارش است.

کتورولاک با مهار آنزیم COX-1، تولید پروستاگلاندین‌هایی را که از لایه مخاطی معده محافظت می‌کنند، متوقف می‌کند. این عملکرد می‌تواند منجر به زخم معده، خونریزی گوارشی و حتی سوراخ شدن معده یا روده شود. این خطر به قدری جدی است که به عنوان یک هشدار جعبه سیاه (Black Box Warning) توسط FDA اعلام شده است.

بنابراین، استفاده از کتورولاک برای معده درد، مانند ریختن بنزین روی آتش است و می‌تواند وضعیت را به شدت بدتر و خطرناک‌تر کند.

در مطلب زیر به انواع داروهای رایج برای درمان معده‌ درد پرداخته‌ایم:

داروهای مرتبط/مشابه کتورولاک

داروهای زیر اثراتی مشابه کتورولاک داشته و برای کاهش درد در شرایط مختلف به کار می‌روند. انتخاب هر یک از این داروها بسته به شرایط بیمار، شدت درد و نظر پزشک متفاوت است.

• آسپیرین (Aspirine)
• ایبوپروفن (Ibuprofen)
• دیکلوفناک (Diclofenac)
• ناپروکسن (Naproxen)
• ایندومتاسین (Indomethacin)
• سلکوکسیب (Celocoxib)
• مفنامیک اسید (Mefenamic Acid)
• ملوکسیکام (Meloxicam)
• پیروکسیکام (Piroxicam)

نکات کلیدی کتورولاک

کتورولاک برای کنترل دردهای شدید دارویی قوی و اثربخش است، اما به دلیل قدرت و عوارض بالقوه آن، رعایت نکات ایمنی و محدودیت‌ مصرف بسیار اهمیت دارد. در ادامه، مهم‌ترین نکات کلیدی در مورد استفاده صحیح و ایمن این دارو را مشاهده می‌کنید:

• هشدار جدی (Black Box Warning): کتورولاک می‌تواند خطر بروز مشکلات جدی قلبی-عروقی (مثل حمله قلبی و سکته)، خونریزی و زخم‌های دستگاه گوارش، و آسیب کلیوی را افزایش دهد که این موارد از هشدارهای مهم این دارو هستند.
• محدودیت مصرف به ۵ روز: درمان با کتورولاک (شامل تمام اشکال تزریقی و خوراکی) نباید بیشتر از ۵ روز ادامه یابد.
• برای دردهای شدید و حاد: این دارو یک مسکن معمولی نیست و فقط باید برای دردهای متوسط تا شدیدی که نیاز به تسکین سریع دارند، استفاده شود.
• شروع درمان با تزریق: درمان با کتورولاک همیشه با فرم تزریقی (وریدی یا عضلانی) آغاز می‌شود و در صورت نیاز، ممکن است با قرص خوراکی ادامه پیدا کند.
• تماس نداشتن نوک قطره‌چکان: هنگام استفاده از فرم چشمی، مراقب باشید نوک قطره‌چکان با چشم یا هر سطح دیگری تماس پیدا نکند تا از آلودگی جلوگیری شود.
• نیاز به بررسی عملکرد کلیه: قبل از تجویز، عملکرد کلیه بیمار باید ارزیابی شود، زیرا این دارو می‌تواند باعث آسیب کلیوی شود.

چه کسانی می‌توانند کتورولاک مصرف کنند

کتورولاک فقط برای بزرگسالان تجویز می‌شود و معمولاً در موارد زیر مورد استفاده قرار می‌گیرد:

• فرم سیستمیک: بزرگسالانی که دچار درد حاد متوسط تا شدید هستند، به ویژه دردهای پس از عمل جراحی.
• فرم چشمی: بزرگسالان برای کاهش التهاب و درد پس از جراحی چشم یا برای درمان ورم ملتحمه آلرژیک.

چه کسانی ممکن است نتوانند کتورولاک مصرف کنند

کتورولاک برای برخی افراد مناسب نیست و ممکن است مصرف این دارو به آن‌ها توصیه نشود، از جمله:

• افرادی که به کتورولاک، آسپرین یا سایر داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی حساسیت دارند.
• بیمارانی که به زخم معده مبتلا هستند یا سابقه خون‌ریزی گوارشی دارند.
• افرادی که به بیماری شدید کلیوی مبتلا هستند یا در معرض خطر نارسایی کلیه قرار دارند.
• بیمارانی که قرار است تحت عمل جراحی بزرگ (به ویژه جراحی بای‌پس عروق کرونر – CABG) قرار گیرند یا کسانی که خطر خون‌ریزی بالایی دارند.
• زنانی در اواخر دوران بارداری (سه ماهه سوم) قرار دارند.
• زنانی که در بازه زمانی زایمان یا شیردهی قرار دارند.

نحوه و زمان مصرف آمپول کتورولاک

کتورولاک باید طبق تجویز پزشک و در زمان مشخصی مصرف شود تا بیمار بتواند بهترین نتیجه درمانی را دریافت کند.

در ادامه، مقدار و روش صحیح استفاده از این دارو توضیح داده شده است تا اثربخشی آن به حداکثر برسد و خطر بروز عوارض جانبی کاهش یابد.

اشکال دارویی موجود در ایران

• قرص خوراکی 10 میلی گرمی
• قطره چشمی نیم درصد
• ویال تزریقی 15 میلی گرم در سی سی
• ویال تزریقی 30 میلی گرم در سی سی

مقدار مصرف داروی کتورولاک

دوز دارو توسط پزشک و بر اساس سن، وزن، عملکرد کلیه و شدت درد تعیین می‌شود. تزریق توسط کادر درمان انجام می‌شود.

• آمپول: دوز توسط پزشک تعیین می‌شود. دوز اولیه معمولاً ۶۰ میلی‌گرم عضلانی (IM) یا ۳۰ میلی‌گرم وریدی (IV) است.
• قرص: معمولاً ۱۰ میلی‌گرم هر ۴ تا ۶ ساعت، اما فقط به عنوان ادامه درمان تزریقی
• قطره چشم: معمولاً یک قطره در چشم آسیب‌دیده، چهار بار در روز برای درد و التهاب پس از جراحی

نحوه مصرف کتورولاک

• آمپول: توسط کادر درمان به صورت عضلانی یا وریدی تزریق می‌شود.
• قرص: با یک لیوان پر آب بلعیده می‌شود. می‌توان آن را با غذا مصرف کرد تا ناراحتی معده کاهش یابد.
• قطره چشم: دست‌ها را بشویید. سر را به عقب خم کنید، پلک پایینی را به پایین بکشید و یک قطره را در فضای ایجاد شده بچکانید. چشم را برای ۱-۲ دقیقه ببندید و گوشه داخلی چشم را به آرامی فشار دهید.

مدت زمان مصرف کتورولاک

مدت زمان مصرف کتورولاک محدود و مشخص است:

• فرم سیستمیک (تزریقی و خوراکی): مجموع دوره درمان نباید بیشتر از ۵ روز شود.
• فرم چشمی: معمولاً برای ۲ هفته پس از جراحی یا طبق دستور پزشک.

اگر فراموش کردید که کتورولاک را مصرف کنید؟

اگر قرص یا قطره را فراموش کردید، به محض یادآوری آن را مصرف کنید، مگر اینکه زمان دوز بعدی نزدیک باشد. در این صورت، دوز فراموش شده را نادیده بگیرید و دوز بعدی را طبق برنامه مصرف کنید. هرگز دوز را دوبرابر نکنید.

اگر بیش از حد کتورولاک مصرف کردید؟

در صورت مصرف بیش از حد دارو، با اورژانس (115) یا پزشک معالج خود تماس بگیرید.

عوارض جانبی آمپول کتورولاک

کتورولاک ممکن است در برخی افراد باعث بروز عوارض جانبی شود. بیشتر این عوارض معمولاً خفیف و موقتی هستند.

با این حال، در موارد نادر عوارض جدی‌تری ممکن است رخ دهد که نیاز به مراقبت و بررسی پزشکی دارد. در ادامه، به عوارض رایج و جدی کتورولاک اشاره کرده‌ایم:

عوارض جانبی رایج کتورولاک

• فرم سیستمیک:

• سردرد
• سرگیجه
• خواب‌آلودگی
• سوءهاضمه
• درد معده
• حالت تهوع

• فرم چشمی:

• سوزش یا گزگز موقت چشم
• قرمزی چشم
• سردرد

برای آشنایی با انواع دردهای شکم و معده و دلایل آن، مطلب زیر را مطالعه کنید:

عوارض جانبی جدی کتورولاک

• فرم سیستمیک:

• خونریزی گوارشی: مدفوع سیاه، استفراغ خونی
• مشکلات قلبی: درد قفسه سینه، تنگی نفس، ضعف در یک طرف بدن
• آسیب کلیوی: کاهش شدید ادرار، تورم پاها

• فرم چشمی (نادر):

• درد شدید چشم
• تغییرات بینایی
• آسیب به قرنیه

اگر موارد زیر را تجربه کردید، سریعاً با ۱۱۵ تماس بگیرید:

بارداری، شیردهی و باروری در هنگام مصرف کتورولاک

مصرف کتورولاک در دوران بارداری و شیردهی نیازمند توجه و احتیاط ویژه‌ است، زیرا این دارو ممکن است روی سلامت جنین یا نوزاد تاثیر منفی بگذارد. از این رو، استفاده از کتورولاک در این دوران معمولاً محدود یا منع شده است.

در ادامه، شرایط و نکات مهم مربوط به مصرف کتورولاک در بارداری، شیردهی و برای افرادی که قصد بارداری دارند، به‌طور کامل بررسی شده است.

کتورولاک و بارداری

• فرم سیستمیک: مصرف آن در سه ماهه سوم بارداری مطلقاً ممنوع است. در اوایل بارداری نیز باید از مصرف آن خودداری شود، مگر اینکه پزشک آن را کاملاً ضروری بداند.
• فرم چشمی: فقط در صورتی باید استفاده شود که منافع آن بر خطرات احتمالی برای جنین برتری داشته باشد.

کتورولاک و شیردهی

• فرم سیستمیک: مصرف آن در دوران شیردهی توصیه نمی‌شود.
• فرم چشمی: با احتیاط باید استفاده شود.

کتورولاک و باروری (کسانی که قصد بارداری دارند)

استفاده منظم از داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی مانند کتورولاک ممکن است به طور موقت تخمک‌گذاری را به تاخیر بیندازد و باروری را در زنان را دچار اختلال کند.

مصرف کتورولاک با سایر داروها

پیش از مصرف کتورولاک، باید با نحوه‌ صحیح استفاده از دارو، هشدارها و تداخلات دارویی آن آشنا شوید. رعایت نکات زیر به افزایش اثربخشی درمان و کاهش خطر بروز عوارض جانبی کمک می‌کند:

احتیاط با سایر داروها

• سایر داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (مانند ایبوپروفن، آسپرین): خطر عوارض گوارشی و کلیوی را به شدت افزایش می‌دهد.
• داروهای رقیق‌کننده خون (مانند وارفارین، هپارین): خطر خونریزی جدی را بالا می‌برد.
• مهارکننده‌های ACE و ARB ها (مانند لیزینوپریل، انالاپریل، لوزارتان، والزارتان ): خطر آسیب کلیوی را افزایش می‌دهد.
• لیتیوم و متوترکسات: کتورولاک می‌تواند سطح این داروها را در خون افزایش داده و منجر به مسمومیت شود.

برای آشنایی با داروی لیزینوپریل، که از دسته مهارکننده‌های ACE محسوب می‌شود، مطلب زیر را مطالعه کنید:

اسامی تجاری کترولاک در ایران

شرایط نگهداری از داروی کتورولاک

دارو باید در دمای اتاق (بین ۱۵ تا ۳۰ درجه سانتی‌گراد) و دور از نور و دسترسی کودکان و حیوانات خانگی نگهداری شود.

توصیه ای از تیم دارو دات کام به شما

تجربه درد شدید، به ویژه بعد از عمل جراحی، بسیار دشوار است و کتورولاک دارویی قوی برای کنترل همین نوع دردهاست. این دارو برای دردهای متوسط تا شدید که نیاز به تسکین سریع دارند، تجویز می‌شود. اما مصرف کتورولاک محدود به حداکثر ۵ روز است تا خطر عوارض جانبی آن کاهش پیدا کند.

پزشک با بررسی وضعیت کلیه‌ها و شرایط سلامت شما، دوز کم و کوتاه‌مدتی را تعیین می‌کند تا ایمنی و اثربخشی دارو تضمین شود.

نظر شما چیست؟ آیا تا به حال از کتورولاک یا داروی مشابهی برای درد استفاده کرده‌اید؟ تجربه‌تان چگونه بوده است؟ تجربه و نظر خود را با ما به اشتراک بگذارید.